[บันทึกการเดินทาง] SB’19 Oceans and beyond — Day2 — แรงบันดาลใจเรื่องความยั่งยืน และ Product design workshop

เช้าวันนี้ของเราเริ่มต้นตอน 04.45 น. อีกเช่นเคย เพราะว่าลงทะเบียน Running & Collecting Trashes ไว้ แล้วผู้ประสานงานแจ้งมาทางอีเมลว่านัดเจอกันที่ Lobby ของโรงแรมตอน 05.30 น. แต่พอถึงเวลาไปรอ ก็ไม่มีใครมาเลย จนผ่านไปสิบนาที เลยขออนุญาตทัก Facebook Chat ไปหาพี่โบเพื่อสอบถาม พี่โบบอกว่าเค้ายกเลิก ห๊ะ! ทำไมไม่รู้ ฮือออ แต่ตื่นมาแล้วก็ไม่ควรเสียเที่ยว ก็เลยออกไปวิ่งเล่น 1km แล้วก็เดินเล่นอีก 1km บนชายหาด พร้อมเก็บขยะไปด้วย ในเมื่อไม่มีกิจกรรม ก็ทำกิจกรรมเองก็ได้ ขยะที่เก็บได้คือเยอะมาก เก็บยังไงก็ไม่หมดหรอกตราบใดที่ยังมีคนทิ้งอยู่ ถุงมือถุงดำอะไรไม่มี แต่โชคดีเจอคนทิ้งถุงกระสอบข่าวใหญ่ๆ ไว้ เลยเอามาทำเป็นถุงเก็บชั่วคราวได้ จากนั้นก็กลับมาอาบน้ำ กินข้าวเช้า แล้วขึ้นรถบัสของนครชัยแอร์ ไปยัง สจล. วิทยาเขตชุมพร ใช้เวลาเดินทางเกือบชั่วโมง ลงทะเบียนรับป้ายแบบเขียนชื่อเอง รับของที่ระลึก แล้วก็เดินขึ้นบันไดไปสามชั้นเพื่อเข้าห้องประชุมใหญ่

ด้านหน้ามีขนมให้ชิม แต่ชิมไปได้คำเดียวก็โดนต้อนเข้าห้อง เพราะได้เวลาจะเริ่มแล้ว ซึ่งก็อีกหลายพักอยู่กว่าจะเริ่มได้จริงๆ โดยเปิด Video สวัสดีจากพี่เอ้ อธิการบดี สจล. (ตัวไม่สามารถมาได้ เพราะติดภารกิจอยู่ที่ต่างประเทศ) มีทั้งภาคไทยและอังกฤษ จากนั้นพิธีกรก็ขึ้นมากล่าวขอบคุณ Sponsors และพูดถึง hashtags ของงาน

พี่หนุ่ยเปิดงาน

• บอกว่านี่เป็นปีที่ 5 โดย 3 ครั้งแรกจัดใน กทม. ครั้งที่แล้วที่บางกระเจ้า และขยับมาที่ชุมพรในวันนี้ เพราะอยากให้เกิดประโยชน์กับชุมชน
• โดยอาชีพแล้วเป็นที่ปรึกษา และมีความเชื่อมั่น ศรัทธาในความยั่งยืน ศาสตร์ของพระราชา ลุกขึ้นมาทำ ถวายความภักดี โดยการสานต่อโครงการของในหลวง ที่ทำคือทำในฐานะพสกนิกรที่เกิดในรัชสมัยรัชกาลที่ 9

คุณไม่มีวันเข้าสู่ความยั่งยืนได้ ถ้าไม่รู้จักความพอเพียง (พอแล้วดี) นอกจากจะมาแบ่งปันแล้ว โลกควรจะตระหนักในสิ่งนี้ด้วย

เรามี Global Speaker และ Local Speaker การแลกเปลี่ยนความรู้ ทำให้การขยายผลมันดีงามมากขึ้น

ทำไมชุมพร? ชุมพรมีสามเรื่องที่เป็นเรื่องดีงาม

1. ของดี ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งมหาสมุทร ไร่กาแฟ
2. คนดี ในการช่วยกันพัฒนานำของดีส่งต่อให้กับโลก เรามีคนดีในชุมชนที่ทำเรื่องนี้กันมาก่อนหน้าเราจะมาแล้ว
3. ความดี เราอยู่ภายใต้ความศรัทธาของกรมหลวงชุมพร มีคนทิ้งงานตรงหน้า มีคนข้ามน้ำข้ามทะเล นั่งเครื่องบิน นั่งรถไฟมาร่วมงาน

เราเคยใช้บริษัทที่เป็นมืออาชีพมาจัดงาน แต่บางครั้งค่าใช้จ่ายที่เราจ่ายเพื่อความสมบูรณ์พร้อม ทำให้มันไม่คุ้มทุน เลยเป็นปีแรกที่จัดกับมหาวิทยาลัย มีห้องแบบไหนใช้แบบนั้น แล้วเอาเงินที่เหลือไปชวนคนมาเข้างาน มีประโยชน์กว่าเยอะเลย ส่วนใหญ่น้องๆ ที่มาจัดงานเป็นน้องๆ อาสาสมัครทั้งสิ้น ทั้งวันที่อยู่ด้วยกัน ถ้ามีอะไรที่มันติดขัด ไม่มีอะไรที่มันเป็นไปตามที่มันควรจะเป็น อยากให้เข้าใจว่าเราให้อาสาสมัครมาจัดงาน อยากมาจัดงานถวายในหลวง ที่ทีมงานจะมีคำนึงว่า ทำด้วยกันตลอดกาล อยู่ด้วยกันตลอดไป อยากให้ส่งต่อความดีงามให้กัน และจะได้ส่งต่อความดีงามให้กับประเทศชาติ เรามีคนต่างชาติอยู่หลายคน เราไม่มีเครื่องแปล ก็ให้เราเป็นคนแปลให้เค้า ถ้าเค้าดูงงๆ ก็ช่วยเค้า ถือเป็นการรับแขกบ้านแขกเมือง และที่สำคัญ อย่าแย่ง Speaker ของพี่หนุ่ยพูด ไม่งั้นพี่หนุ่ยจะเดินลงไปหยิก

เราจะเข้าถึงได้ก็ต่อเมื่อเรา “ฟัง” เนื้อหาที่น่าสนใจ

The Local Hero

K.Topaz (AirAsia)

• เรามีพนักงานประมาณ 30K คน เครื่องบินประมาณ 260 ลำ มันคือโอกาสทางธุรกิจ การจ้างงาน การเติบโตทางเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว ในขณะเดียวกันเราก็สร้างความเสี่ยงให้กับตัวเองและสังคม
• การทำเรื่องความยั่งยืนคือ เราต้องเป็นคนที่เก่ง (สร้างโอกาสทางธุรกิจ ยั่งยืน ทำแบรนด์ ขายของ) และดี (ดำเนินธุรกิจแบบมีความรับผิดชอบ)
• คนของเราต้องเข้าใจความยั่งยืนก่อน เครื่องบินปีก Neo จะประหยัดพลังงานมากขึ้น (route ที่มาชุมพร) นักบินก็ต้องบินให้ปลอดภัยและประหยัด (ทำงานมากขึ้น) เช่น 1 engine taxi-in, 1 engine taxi-out ทำไมนักบินต้องทำงานหนักขึ้นในเมื่อได้เงินเท่าเดิม? ถ้าเค้าช่วยบริษัท ช่วยประหยัดน้ำมัน เค้าก็จะได้ช่วยโลกด้วย
• การทำ pre-book meal ลดขยะ ให้ลูกค้าซื้อ (เราได้เงิน) และไม่แจกขยะเกินความจำเป็น
• รวมถึงจะไม่ใช้ customer คน แต่จะใช้ robot แทน
• Mission: เราชวนให้คนเที่ยวอย่างรับผิดชอบ เพื่อการท่องเที่ยวที่ยั่งยื่น ‘Journey D’ ชุมชนต้นแบบมี 4 ที่ โดยทำงานกับ localalike คนที่เคยทำงานในเมืองกลับมาทำงานที่บ้านแล้ว เช่น ผาหมี ที่มี homestay แล้วหลังผ่านมาสามปี พาหมอที่เป็นนักบินไปดูแลการรักษาเบื้องต้น พาวิศวะที่ซ่อมเครื่องบินไปช่วยซ่อมชิงช้าให้มีความปลอดภัยมากขึ้น มีสินค้าขายบนเครื่องที่ได้จากชุมชน อาหารที่น่าถ่ายภาพมากขึ้น ทำงานกับ localalike ในการทำ ‘local อร่อย’

ผู้ใหญ่หลัก เกาะพิทักษ์

• ไม่เคยคิดจะกลับบ้าน ทำงานบริษัทมาก่อน แต่กลับมาบ้านเพราะเกาะพิทักษ์กำลังจะล่มสลาย เป็นหนี้มหาศาล พี่ชายไปตามกลับบ้าน ชุมชนรวมตัวไม่เป็น คิดนอกกรอบไม่ได้ หวังพึ่งรัฐ ถ้ายังแบมือขอทานอยู่ก็ไปไม่ได้ เริ่มจากการให้องค์ความรู้กับชาวบ้าน
• อาชีพหลักคนเกาะพิทักษ์คือประมง แต่โดนเอารัดเอาเปรียบ
• คุณรู้ไหม ขยะมากที่สุดคือ เกาะพิทักษ์ ถามว่าคนเกาะทิ้งไหม “ทิ้ง” แต่ไม่ถึง 3% ที่เหลือเป็นนักท่องเที่ยว เค้าคิดอย่างเดียวว่า ถ้าไม่ได้เป็นคนทิ้งก็ไม่เก็บ
• เกาะพิทักษ์มีจุดขายคือการท่องเที่ยว แล้วทำยังไงให้คนบนเกาะช่วยกันเก็บขยะ? ทุกวันนี้ทุกคนอยู่เป็นพี่น้องกัน เอาสังคมมาดูแลกัน ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง อยู่ภายใต้กฎระเบียบ
• จะจัดการชุมชนได้ ต้องมีองค์ความรู้เท่าเทียมกัน จับใจคนให้ได้ จากนั้นค่อยจัดคนลงทำงาน
• ตั้งเป้าหมายสูงสุดว่า จะไปเรียนที่ไหนก็ได้ แต่ต้องกลับบ้าน
• รายได้ หัก 3% เอาเข้าหมู่บ้าน แล้วดูแลกัน
• เชื่อมปราชญ์ เชื่อมเส้นทางให้ได้ เพื่อให้สังคมอยู่กันอย่างมีความสุข
• เคยทำ พรบ.ชายฝั่ง แต่ไม่ได้ใช้ เพราะเค้าบอกว่าคนภาคใต้คิด คนภาคอื่นไม่ได้คิด ตอนนี้ก็ใช้เรื่องการขยายเครือข่าย
• รวมถึงอยากมีหลักสูตรภูมิปัญญาท้องถิ่น อยากให้บรรจุลงในหลักสูตรการศึกษา จากภูผาสู่มหานที เราทำกันยังไง
• อยากให้คณบดี มารับฟังเราบ้าง ว่าชาวบ้านมีปัญหาอะไร ถ้าปัญหาเกิดที่ไหน รัฐควรจะไปอยู่ที่นั่น
• ต้องการให้ท่านมาช่วย “บูรณาการ” แต่มันยังไม่สำเร็จ เพราะต่างคนต่างอยู่
• หน่วยงานของรัฐทุกคนคิดเรื่องการท่องเที่ยว แต่ต่างคนต่างคิด แล้วทำให้ชุมชนแตกกัน ทำงานร่วมกันไม่ได้
• การท่องเที่ยวโดยชุมชนมันมีกี่ด้านกันแน่ ไม่ว่าจะกระทรวงอะไรมาทำตรงนี้ ชุมชนเค้าเดินต่อไปได้ ไม่ต้องไปอบรมมากหรอก
• เอาความสุขเป็นที่ตั้งในการทำงาน เจอปัญหาให้เอาปัญหาเป็นความสุข แล้วแก้เป็นเรื่องๆ ไป — รัชกาลที่ 9
• ผมเชื่อว่าพลังทั้งหลายที่มานั่งตรงนี้คือกลุ่มคนที่อยากเปลี่ยนประเทศ อย่ารอเพื่อจะสร้างอะไร
• สังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมมันไปด้วยกัน แต่มีการท่องเที่ยวชุมชนเป็นการขับเคลื่อน

พี่โชค การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ อ.ปะทิว ชุมพร

• เป็นนักล่า (ชาวประมง) ในอันดามัน ทำทุกเรื่องที่มันทำลาย ไม่เคยมีจิตสำนึกความถูกผิด สิบห้าปี เราเจอวิกฤตล่มสลาย จนต้องขายเรือขายบ้านที่ตะกัวป่าแล้วกลับปะทิว กลับมาอยู่กับบ้านได้มาเจอรุ่นพี่ๆ ที่ทำเรื่องพวกนี้มานานแล้ว ก็เลยรู้สึกชอบ เกาะพิทักษ์เป็นโมเดลแรกที่เห็นแล้วรู้สึกว่ามันใช่
• เราต้องทำยังไงให้มองเห็นถึงเครื่องมือการจัดการทรัพยากร แล้วนำสู่เรื่องการท่องเที่ยว
• เมื่อก่อนเราไม่เคยคิดเลยว่า ฮวงจุ้ยนู่นนี่ดี แต่จริงๆ มันคือ ทุน ที่เราไม่ต้องลงทุน
• คิดแล้ว ทำ ทำแล้วทำอีก ทำไปเรื่อยๆ จนเกิดการเปลี่ยนแปลง และเกิดการเชื่อมโยงระหว่างเครือข่าย จากชุมชนสู่ระดับภาค
• ป่าชายเลนคลองบางสน 1,000 ไร่ มีการกั้นแนวเขตเพื่อป้องกันการบุกรุก ป่าชายเลนที่ถูกบุกรุกมาหลายสิบปี เราก็ไปกู้คืนฟื้นฟู สิ่งที่ได้กลับมาคือหิ่งห้อย การมีส่วนร่วมของชุมชน ได้ใช้ประโยชน์จากป่าชายเลน นักท่องเที่ยวได้เห็นความสมบูรณ์
• กิจกรรมที่ให้นักท่องเที่ยวมองเห็นทรัพยากรเป็นที่ตั้ง ชุมชนก็ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรได้
• เก็บขยะชายหาด ธนาคารปู การแปรรูป วิถีชาวประมง มีน้องฉลามลายจุดอยู่ที่เกาะแถวน้ีด้วย
• ถ้ามีการทำงานร่วมกันของสามภาคส่วน รัฐ เอกชน ชุมชน มันก็ไปด้วยกันได้
• เนิบช้า สนุก เป็นสุข ปลอดภัย — ท่องเที่ยวชุมพร
• สิ่งที่ตอบโจทย์ตอนนี้คือ เราเห็นรอยยิ้ม ความสุข การคิดร่วมกัน ถ้าเราร่วมกัน ทุกอย่างก็ไปได้ไกล
• อยากให้ทุกคนมา แล้วมีความสุขไปกับการท่องเที่ยวแบบบ้านๆ สบายๆ

ผู้ใหญ่หลัก เกาะพิทักษ์

• ความยั่งยืนมันขึ้นอยู่กับว่าเราตั้งจุดหมายไว้ตรงจุดไหน ถ้าตั้งไว้ที่ “ความสุข” เราก็ถึงจุดหมายแล้วในตอนนี้
• ถ้าจะทำเรื่องการท่องเที่ยวโดยชุมชนจริงๆ ให้ตัดความกลัวทิ้ง

ไม่มีภูเขาลูกไหน สูงกว่าพระอาทิตย์ขึ้น ไม่มีอุปสรรคไหนจะสูงกว่าความคิดที่เราจะทำ

// พักเบรก แล้วบอกว่างานเริ่มอีกที่ 10.30 น.(เลทไป 10 นาที เพราะคนมัวแต่ไปต่อแถวกินกาแฟกันอยู่)

ธนาคารปู

พี่ช้าง บอกว่าตัวเองเป็นผู้จัดการ น้องอุ้ม บอกว่าตัวเองเป็นเลขานุการ

ปัญหาหลักๆ ของเราคือ ปูหายไปจากท้องทะเล ทำประมงจับปูแล้วไม่มีปู เลยเป็นแรงบันดาลใจให้ทรัพยากรกลับมา ก็เลยริเริ่มทำธนาคารปูกันขึ้นมา ถ้าเมื่อปี 61 เคยได้สูงสุดคือ 5kg แต่พอทำธนาคารปูมา ได้เฉลี่ยวันละ 15–30kg

พี่ช้าง

• เรื่องของปูในทะเล ถ้าเล่าจริงๆ 20–30 ปีที่ผ่านมา เดินไปตรงไหนก็เจอแต่ปู แต่ระยะหลังๆ การจับของเราไม่ได้คำนึงถึงว่ามันมีวันหมด เราจับแบบทำลายล้าง เอาจำนวนเงินที่เราได้กลับมา แต่มาวันหนึ่งจำนวนปูมันลดน้อยถอยลง ถือเป็นปัญหาใหญ่สำหรับชาวประมง อีกอย่างหนึ่งคือ เครื่องมือทันสมัย เช่น ประมงพาณิชย์
• ต้องขอเอ่ยถึง ลุงจาง เป็นครูคนแรกของผม กับอำเภอปะทิว มีหน่วยงานนึงลงมาคุยเรื่องธนาคารปู ตอนแรกก็ไม่เข้าใจว่ามันคืออะไร จริงๆ แล้วมันคือการเอาปูไข่ดำมาใส่ไว้ในภาชนะ แล้วก็เขี่ยไข่
• ไข่ปูมีสามสี เหลือง -> ชา -> ดำเทา จาก 1 ไป 3 ใช้ประมาณ 7 วัน
• ด้วยความที่บ้านเราเป็นอ่าวเปิด หน้ามรสุมการบริหารการจัดการมันยากมาก หน้าว่าว คลื่นสูงประมาณ 3–4 เมตร เราไม่สามารถทำกระชังได้ ก็ล้มลุกคลุกคลานกันมา จากนั้นก็มีกลุ่มของ สจล. กับ betagro มาช่วยพัฒนาชุมชน ถามว่ามีปัญหาอะไรไหม เกิดการคุยกัน แล้วก็เริ่มทำกันใหม่ โดยเลี้ยงแบบโรงเรือน (บ่อ) อันนี้คิดว่าประสบความสำเร็จมาก ดูแลใกล้ชิด จับต้องได้ ใครว่างก็เอาไปปล่อย หรือถ้ามีนักท่องเที่ยวก็ให้เขาไปปล่อยได้

น้องอุ้ม

• หลังจากที่ไม่ได้ปู ก็นั่งคุยกับพ่อว่าเราจับปูทุก size มา ลูกปูก็ไม่ได้โต ก็เลยคิดว่าเราต้องทำอะไรซักอย่าง
• พ่อก็เป็นประธานรวมเพื่อนๆ ชาวประมงมาทำตรงนี้ ส่วนตัวเองก็เป็นหน่วยทดลอง จดบันทึกการเปลี่ยนแปลงของสีไข่ ก็เริ่มทำกันเลยจากสองมือ และหัวใจ ไม่มีเงินอะไร
• ตอนนี้เปิดธนาคารมา 8 เดือน ก็ไม่มีวันไหนที่ไม่มีปูในธนาคารเลย โดยของน้องอุ้ม มี อ.ใหญ่ จากสำนักวิจัยแม่โจ้แวะมาช่วยในส่วนนี้
• ตอนนี้มีค่าใช้จ่ายในเรื่องของค่าไฟ ค่าเรือปล่อยปู ก็พัฒนาเป็นท่องเที่ยวได้นิดหน่อย แต่เน้นอนุรักษ์มากกว่า

“สิ่งที่ทำมา เราจะเห็นแล้วว่า มันตอบโจทย์กับสิ่งที่ชุมชนคาดหวัง”

พี่ช้าง

• สิ่งที่เราทำมา เรามีพี่เลี้ยง ถ้าวันหนึ่งเขาถอนตัวออก ผมคิดว่าเราพร้อมจะก้าวเดินไปข้างหน้าได้เอง ถ้าไปถึงวันนั้นแล้วเราเดินเองต่อไม่ได้ ก็ไม่รู้จะว่ายังไงแล้ว
• ทำพวกนี้ได้ เราต้องมีเครือข่าย เรามีธนาคารปูสิบกว่าแห่ง
• ถ้าเกิดเรามัวแต่นั่งดู มันคงจะไม่ประสบความสำเร็จ ถ้าเราไม่ลงมือทำ

น้องอุ้ม

• ถ้าไม่เอาหัวใจมาฝาก ไม่เอาหัวใจมาทำ สักวันก็ล่มสลาย
• ถ้าจับกันหมดก็จะไม่มีให้จับต่อ การขยายพันธุ์/เพาะพันธุ์สัตว์น้ำ ช่วยกันคนละไม้คนละมือก็ยังดี

Turn trash to treasure — Javier

เพราะเราไม่มีโลกใบที่สองให้อยู่

because there is no planet B

• โดยเฉลี่ยแล้วถุงพลาสติกมีประโยชน์ 30 นาที
• ท้องทะเลมีแห อวน 650 ล้านกิโลกรัม ที่ชาวประมงทำตก
• 75% ของขยะอยู่ใต้ทะเล ถึงแม้เราจะไม่เห็น

นี่คือปัญหาของท้องทะเล

• การย่อยสลาย คริสตัล 700 ปี พลาสติก 450 ปี กระป๋อง 200 ปี นี่เป็นเรื่องน่ากลัวมากนะ คือรุ่นเหลนโหลนก็ยังเห็นขยะพวกนี้
• เราใช้พลาสติกกับทุกอย่าง wrap food เอยอะไรเอ่ย ทำไมเราถึงต้องการมัน?

เมื่อพลาสติกแปลงร่างเป็นไมโครพลาสติก ปลากินเข้าไป 1/3 ของปลาทะเลมีเศษพลาสติกอยู่ในท้อง มันเป็นเรื่องที่คุณควรจะต้องตกใจ

ในปี 2050 จะมีจำนวนพลาสติกมากกว่าจำนวนปลา

• จากการศึกษาหลายๆ ประเทศพบว่า 90% ของขยะพลาสติกในทะเลมาจากแม่น้ำเพียง 10 สาย
• เราสามารถพบขยะได้ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นเบรุต ฮาวาย ยางรถยนต์ที่อยู่ใต้ท้องทะเล
• นี่คือปัญหาที่เกิดขึ้นจริง ปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์ computer, ipad, phone, microwave ก็เป็นมหันภัยที่จะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

ECOALF — Recycle product with the same quality of the product

• เรา recycle: พลาสติก ตาข่าย ยางรถยนต์ กาแฟ ฯลฯ develop มาหลายร้อยอย่าง เอามาทำเป็นเสื้อกันหนาว ถุงใส่ของ รองเท้าแตะ รองเท้าผ้าใบ
• ลดการใช้งานพลาสติกจาก 15 นาที สู่การใช้งาน 30 ปี
• ตอนนี้เรา recycle ขวดพลาสติกไปแล้วกว่า 120 ล้านขวด
• เราไม่ move waste แต่เราจะสร้าง product จาก waste ตรงนั้น
• Recycle cotton ลดการใช้น้ำ (แสดงว่าไม่ต้องซัก?)
• ซื้อมาใส่แล้วก็ทิ้ง ไม่ใช่ความ sustainable
• upcycling the oceans — how much waste? เวลาดึงแห/อวนขึ้นมา เจอขยะมากกว่าปลาเสียอีก

ตอนนี้เราได้เซ็นสัญญากับ PTT GC กับ TAT ที่จะมาช่วย get involve ในประเทศไทย (ตามภาพ)

• ตอนนี้เริ่มทำจากแถวระยอง คิดว่าจะเข้า Bangkok แล้วก็ผลิต product ของประเทศนี้
• เป็น 1st fashion brand ที่ได้ certified จาก B.Corp

Why foods need reformation and collaboration — Marc Buckley

• #Virtual Blue COP 25 — จะจัดขึ้นที่ชิลี
• ไม่ใช่แค่ทะเล หรือทะเลสาบแต่มันคือระบบนิเวศ

รู้หรือไม่?

• 70% ที่เราหายใจ ถูกสร้างจากพืชทะเล
• 97% น้ำที่เราใช้ มาจากทะเล
• 30% คือ CO2 ที่เราเราปล่อย และทะเลดูดซับมันไว้
• #1 โปรตีน สำหรับคน 1M คน

พลาสติก How long until it’s gone? — long time หรือตอบไม่ได้ด้วยซ้ำว่ากี่ร้อยปี

Gender and the ocean

Gender equality คนที่จะทำเพื่อสังคมได้ควรเริ่มจากผู้หญิง ที่มีจำนวนมาก ดูแลครอบครัว แล้วก็มีจิตใจเอื้อเฟื้อ ก็ให้ดูแลโลกต่อด้วย

การที่เราใช้หลอด ใช้ขวดพลาสติก การปล่อย carbon กับน้ำแข็งขั้วโลกละลาย เรากำลังทำอะไรกันอยู่

What’s the future? (WTF?)

• อะไรที่เราอยากจะใช้ชีวิตอยู่
• กระดาษชำระในห้องน้ำที่ทำจากต้นไม้ที่ช่วยดูดซับ CO2
• gas mask ในเซี่ยงไฮ้ อินเดีย มองไม่เห็นพระอาทิตย์มาสามสัปดาห์ เพราะ green house, CO2, pollution ทุกอย่างก็มาจากที่พวกเราทำ แล้วมันก็ส่งผลกลับมา
• เค้าอยู่ใน germany — air is clean แต่ในเมืองที่กำลังพัฒนา อย่าง กทม.​ เชียงใหม่ ดูไบ มันเจอ gas พวกนี้เยอะมาก ไม่มีอากาศดีให้หายใจอีกต่อไป

Sustainable ของ UN ที่มี 17 อัน แบ่งออกมาเป็น 3 tier หลักคือ biosphere -> society -> economy

biosphere เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เป็นรากฐาน ถ้าเราไม่มีมัน เราก็สร้าง product ไม่ได้

Food pyramid vs Environmental Pyramid

cost of natural resource, time, produce product

• ทะเลกำลังถูกทำลายด้วยน้ำมือของมนุษย์
• 90% ของปลาใหญ่หายไป ทูน่า ฉลาม อย่างทูน่าก็มีขนาดเล็กลงเพราะโดนจับไปหมด
• less than 2% ที่ ocean ได้รับการดูแลปกป้อง ทั้งๆ ที่มันมีมากถึง 71% ของโลก
• อีกสิบปีข้างหน้าเป็นยังไง จะบอกได้ว่าอีก 10,000 ปีข้างหน้าเราจะเป็นยังไง
• นอกจากทำลายธรรมชาติแล้ว สัตว์ทะเลสูญพันธ์ (อาจจะเหลือแค่แมงกระพรุน) คนจะตกงาน
• 73.9 LBS พลาสติกที่กระจายไปในทะเลทั่วโลก
• 400–1000 yrs ในการย่อยสลาย
• 100k สัตว์ทะเลตายเพราะพลาสติก ที่พวกมันกินเข้าไป หรือทำให้พวกมันไม่สามารถใช้ชีวิตต่อได้ เรามีสัตว์สูญพันธุ์ไปแล้วในทุกๆ วัน

ใช้แก้วของตัวเอง อย่าซื้อขวดพลาสติก ไม่ใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก พยายามซื้อของเป็น bulk

• รักษาโลกวันนี้เพื่อพวกเราทุกคน เพื่อสุขภาพของเราเอง
• one world one ocean
• organisation ที่ทำเรื่องพวกนี้: The TerraMar Project, WWF
• การที่ชาวประมงลากอวนปลาขึ้นมา 10% คือปลาที่อยากได้ ที่เหลือคือสิ่งที่เอาไปทำอะไรไม่ได้ แต่พวกมันก็ตายหลังจากโดนลากขึ้นมาบนบก เช่น ฉลามน้อย ในหลายน่านน้ำ ไม่อนุญาตให้โยนแหลงไป
• เทคโนโลยี fish and light — safety net ให้ attack เฉพาะ species ที่อยากได้ และไม่ attack species อื่น

ถ้าเราขับรถไปในถนน และลดความเร็วลง เพราะนึกขึ้นได้ว่าเส้นทางที่เราขับมันย้อนศร เราก็ยังคงอยู่ในเส้นทางที่ผิด แค่ไปช้าเฉยๆ

เราต้องหยุดการทำสิ่งที่ผิด แล้วทำในสิ่งที่กลับกันทันที ถ้าเราไม่ทำวันนี้ เราจะเจอจุดสิ้นสุดในเส้นทางที่เรากำลังไป

• When you throw it away — there is no away on our planet

แล้วก็เปิดคลิปนี้ Canny AI: Imagine world leaders singing ใน YouTube ต้นฉบับน่าจะโดนลบไปแล้ว

Product design workshop

คุณเอ

packaging อาจจะเป็นส่วนหนึ่งของ product design แต่พวกที่เราเห็น packaging ที่เราเห็นคือมี เรื่องของ

• function การเก็บรักษา ไม่ว่าจะเก็บในรูปแบบไหนก็ตาม ยืดอายุ ไม่ให้แตกหัก ถ้าเราเป็นสินค้าขายสด packaging ส่วนนี้อาจจะไม่จำเป็น เพราะมันเป็นเรื่องของวิศวกรรม เรื่องการป้องกันแสง ความร้อน จะมีหน่วยงานที่ให้ความรู้เรื่องนี้
• communication เหมือนกับเราเห็นป้ายอะไรบางอย่าง และเราได้ข้อมูลจากอันนั้น ส่วนจะสวยงาม ไม่สวยงามเป็นเรื่องของรสนิยมอีกทีหนึ่ง ทุกคนสามารถทำ packaging เป็น designer เองได้จากคอมพิวเตอร์ โปรแกรม template ฟรี สิ่งที่สำคัญที่สุดคือคนที่นั่งอยู่หลังเครื่อง (designer) ใครสามารถแก้โจทย์ได้ดีกว่า character แต่ละบริษัทไม่เหมือนกัน การทำงานกับ designer ก็เหมือนกับการทำงานกับ partner จะทำกับใคร ในงบประมาณที่เหมาะสม

packaging คือการให้ experience กับผู้คน คือ branding อย่างหนึ่ง

เช่น ยี่ห้อนี้แกะมาแล้วกระจาย แกะมาแล้วทำไมไม่กรอบ แกะมาแล้วทำไมไม่แค่ก้นถุง พวกสินค้า OTOP ผ้าทอไหม ไม่มีใครรู้หรอกว่าทำจากอะไร รู้แค่ใส่แล้วสบาย สวยไหม ดูแลรักษายากไหม สินค้าที่จะซื้อซ้ำได้มันต้องดี มีสินค้ากี่ชนิดที่เราซื้อซ้ำโดยที่เราไม่ต้องคิด ทำไมต้องซื้อเรา? ซื้อแล้วดียังไง? ต่างจากคนอื่นยังไง? และจะซื้อในราคาเท่าไหร่?​ เราต้องรู้ว่าธุรกิจเราอะไรเป็นองค์ประกอบสำคัญ

กระบวนการจัดการเพื่อให้ได้ packaging หรือ product design ออกมา

• เราต้องการ packaing เพื่ออะไร?
• เป็นยุคตื่นทอง ที่ทุกคนต้องทำ package ทั้งๆ ที่เมื่อก่อนถ้าขนมอร่อยก็ขายได้
• บางที product OTOP บางอย่าง ขายไม่ดี เพราะคนไม่รู้จัก มันเป็นเรื่องการจัดการหลายมิติมากที่ product นั้นๆ จะขายได้ โดยที่เราไม่ต้องไปยืนเชียร์ขาย
• ความสะดวก น้ำแกงส้มที่มาเป็นขวดแบบนี้คืออะไร หมายถึงพร้อมดื่มหรือเปล่า? นักท่องเที่ยวซื้อไปดื่มได้เลยไหม เพราะเขาไม่เข้าใจภาษา

De / Sign

• Sign = Signage
• De = การสื่อสารที่ดี

เราทำส่ิงนี้เพื่ออะไร

ทุกอย่างเป็นเหตุและเป็นผลของมัน เราทำเพื่ออะไร ถ้าต้องการแก้ปัญหาเรื่อง shelf-life แต่อยู่ไม่ได้นาน เพราะมันร้อนหรืออะไร สิ่งที่ควรแก้ก่อนคือเรื่อง function ไม่ใช่เรื่องความสวยงาม

ทรัพยากรที่เราใช้กันอยู่ในโลกนี้ เราจะอยู่กับมันได้นานแค่ไหน เราจะเหลืออาหารทะเลที่เอามาแปรรูปได้อีกกี่ปี

ในฐานะผู้บริโภค ไม่ว่าจะอยู่ส่วนไหนของน้ำ เราเป็นส่วนหนึ่งของ “ความรับผิดชอบ” คิดจะทำอะไรสักอย่าง ต้องคิดว่าเราทิ้งภาระอะไรให้โลกนี้เยอะแค่ไหน

ผมอยู่ในธุรกิจที่ทำให้คนอยากซื้อสินค้ามากขึ้น จะเลิกธุรกิจนี้ก็ไม่ได้ มีพนักงานหลายสิบชีวิตที่ต้องจ้าง เลิกแล้วจะไปทำอะไร ผมต้องหาวิธีที่มันกระทบกับโลกนี้น้อยที่สุด ทิ้งภาระ ทิ้งขยะให้น้อยที่สุด พี่ไม่ต้องซื้อเยอะๆ ก็ได้ ซื้อเท่าที่จำเป็นไหม ก็ต้องหาวิธี กระบวนการจัดการกันต่อ

ถ้าจะมีสัญลักษณ์อันหนึ่งในการที่จะบอกว่า Food for future Thailand มันจะมีสัญลักษณ์อะไรที่แปะอยู่ สัญลักษณ์ที่จะครบลูป ก็เลยเลือก ปลา (สัตว์ทะเล) + ใบไม้ (ทรัพยากรธรรมชาติ) + ลูกศร (แสดงความหมุนเวียน) มันไม่ใช่สัญลักษณ์ศักดิ์สิทธิ์ แต่ความศักดิ์สิทธิ์มันอยู่หลังสิ่งนี้ ว่าเราดูแลทรัพยากรดีแค่ไหน มันเป็นเรื่องของความขลัง เราต้องเชื่อว่ามันขลังจริงๆ ไม่ใช่แปะๆ มันไป เราต้องปกปักสัญลักษณ์นี้ด้วย ถ้าเราเห็นคนแปะแต่ไม่ได้ทำตามข้อตกลงที่ทุกคนเห็นพ้องต้องกัน ก็ต้องช่วยกันตักเตือน

สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ เชื่อในสิ่งดีเดียวกัน เห็นชอบและพร้อมใจจะรักษาสิ่งนี้ไปด้วยกัน

โลโก้นี้ ใช้เวลาทำน้อย และจริงๆ ยังไม่ได้ชอบมันเท่าไหร่ ปีหน้าจะทำให้แข็งแรงขึ้น และจะถูกประกาศใช้อีกที

ทุกอย่างมันมีกระบวนการจัดการของมัน

เชื่อในธรรมชาติ ที่พืชพื้นเมืองอยู่ในแต่ละท้องถิ่น มันมีภูมิวิทยาศาสตร์ที่ซ่อนรหัสลับอะไรบางอย่างอยู่ในนั้น ให้มนุษย์อยู่รอดได้ด้วยการใช้ธรรมชาติ

ทำไมพืชที่อยู่เส้นศูนย์สูตร ถึงมีอะไรคล้ายๆ กัน ทำไมประเทศไทยในเขตร้อนชื้น ถึงย่อยสลายอะไรได้ง่าย

คุณแชมป์ prompt design

เรื่องที่เราต้องเตรียม เขียนมันออกมา ส่งออกจากสมองผ่านหัวใจลงมาที่มือแล้วก็ปรับแต่งให้มันคมชัดขึ้น

• เรื่องเรา เรื่องราว
• เราต้องรู้จุดเด่น ที่คู่แข่งไม่มี
• เราต้องรู้ว่าขายที่ไหนดี ถ้ากำหนดช่องทางการขายผิดบางทีอาจจะไม่เกิด เช่น อยากขายข้าวถุง 5kg แล้วเอาไปวางที่ Big C, Lotus ถ้าลงไปก็โดนฆ่าตายไปด้วยอีกรายแน่นอน ทั่วไปก็ออนไลน์ หรือจะออกงานแฟร์ ออกงานSB เป็นต้น
• เราต้องรู้ว่าหลักๆ ใครจะมาซื้อเรา ห้ามพูดว่า “ทุกคน”

เรื่องที่นักออกแบบต้องทำ

• สื่อสาร เอาสิ่งที่เรามีมาแปลงเป็นภาพ เราทำเองก็ได้ แต่นักออกแบบจะเชี่ยวชาญมากกว่า ตอบโจทย์เรามากกว่า

เรื่องที่ให้ผู้เชี่ยวชาญต้องทำ

• ตรวจสอบ วิเคราะห์ เวลาทำออกมาแล้ว จะรู้ได้ยังไงว่ามันดี? ก็ต้องไปหาผู้เชี่ยวชาญหรือผู้บริโภคมาช่วยตัดสินใจ

Differentiation checklist: packaging design

• Color
• Shape
• Graphic
• Material
• Message
• Interactive
• Functional
• Production

วิธีการทำคือ ตี checklist เป็นตาราง จากนั้นก็ list เพื่อนคู่แข่ง ของเค้าเป็นแบบไหน ก็เขียนบรรยายลงไป มีคู่แข่งกี่คนก็เขียนไปให้หมด แล้วก็เขียนช่องสุดท้ายของเรา แล้วดูว่าของเราต่างหรือยัง สามารถไปดู diagram นี้ได้ที่ Ted x Chiangmai 2011

Case study:

1) Srisangdow rice

อยู่ที่ทุ่งกุลาร้องไห้ จังหวัดร้อยเอ็ด มีความเป็นแหล่งกระทะ มีความอุดมสมบูรณ์ ได้รับตราประทับด้าน GI ของยุโรป (เช่นเดียวกับ ดอยช้าง ดอยตุง) พอได้รับ brief มา ก็เอามาทำ checklist แล้วก็ทำ logo ไป

ส่วนตัวมองว่า logo มันสื่อสารอะไรไม่ได้ แต่มันทำให้เราจำได้ ฝังหัวเฉยๆ แล้วก็ไปดูถุงข้าว 5kg, 1kg ของคนอื่น เราอยากทำให้มันดูแพง ดูดี

เอาแกลบมาอัดทำบรรจุภัณฑ์​

วิจัยว่าทำยังไงให้เอาแกลบเหลือใช้มาอัดแล้วขึ้นรูปได้ ใช้เวลาศึกษาพัฒนาอยู่ 7–8 เดือน กว่าจะขึ้นมาเป็นกล่องได้ นอกจากจะดูดีแล้วยังมีความ sustainable พอกินข้าวหมดแล้วสามารถแปลงร่างเป็นกล่องกระดาษทิชชูได้ด้วย

หลายๆ แบรนด์ดังๆ ขายในห้าง ต้นทุนเราสูง เราขายไม่รอด ช่องว่างที่ยังอยู่คือ “gift” แล้วมันเหมาะกับกระแสสิ่งแวดล้อม งานพวกนี้เป็นงานที่ฝรั่งชอบ คนจีนเรียกว่าขโมยเลยดีกว่า

ตัวนี้เป็นตัวทะลวงตัวหนึ่งที่ทำให้คนรู้จักว่าแบรนด์นี้ขายข้าว การทำให้แบรนด์ข้าวติดตลาดไม่ใช่เรื่องหมู ต้องใช้เงินมาก เจ้าใหญ่ในตลาดก็มีเงินมหาศาล แต่ละพื้นที่ก็มีเอเย่นต์ต่างกัน

2) ไร่ไม่จน คุณอุ๋ม

ขายอ้อยที่ไม่ค่อยมีใครรู้จัก เป็นระบบแฟรนไชส์ เงินก็ลงไปที่ตัวเครื่องเยอะ เค้าได้เงินแฟรนไชส์มาก่อนแล้วล่วงหน้า สมมติว่า 30 แห่ง เงินก็ไม่ได้มีมาก พอจะเลี้ยงบริษัทเล็กๆ ได้ เราไม่สามารถเปลี่ยนระบบนี้ได้ เพราะมันเป็นค่าใช้จ่าย ณ จุดขาย เราจะปรับตรงนี้แหละ แต่เราจะทำอย่างอื่นก่อน

เค้ามีทำน้ำอ้อยพาสเจอร์ไรซ์อยู่แล้ว พอไปเสนอขายห้าง เจอ package แบบนี้เค้าไป ห้างก็ไม่รับบอกว่ามันเกะกะ ก็ปรับไปอีกแบบ ห้างก็ยังบอกว่าเกะกะอยู่ดี (แต่น้อยหน่อย) ก็มาปรึกษาผม

คุณใช้ขวดทรงเดิมเท่ากับดูถูกผู้บริโภค แน่นอนว่าการทำโมล = มีค่าใช้จ่าย

ตกลงรักตัวเอง หรือรักผู้บริโภค เค้าก็พอจะเชื่อการยุยงของผม งั้นเราก็มาเริ่มโปรเจคกัน คิด slogan มาจากคำมากมาย จนได้ว่า ความสุขสดชื่น จากอ้อยพันธุ์ดี แล้วก็ทำโลโก้ขึ้นมา แล้วก็ทำโมลใหม่ จากขวดธรรมดา ก็ทำเป็นขวดรูปปล้องอ้อย ทำ texture เหมือนต้นอ้อยมีหยดน้ำเกาะ ทำขวด stack ขึ้นมา แล้วต่อกันได้เป็นต้นอ้อย ซึ่งมีการแก้โมลทั้งหมด 4–5 ครั้งกว่าจะออกมาโอเคที่สุด ทำจาก HDPE (พลาสติก)

จากที่ไม่เคยส่งออก ตอนนี้ส่งออกได้ 2 ประเทศแล้วคือ ออสเตรเลีย แคนาดา

บรรจุภัณฑ์ไม่ได้สร้างโลก แต่สามารถแก้ไขปัญหาบางเรื่องได้ เช่น communication

ทำให้ผู้ประกอบการเห็นว่าเราทำได้ ถ้าโครงการภาครัฐมันจริงจังกว่านี้ มันก็ทำได้

3) ดอยช้าง

พี่ชัย พี่อเดล เป็นผู้บริหารดอยช้าง เราเองก็ชอบดื่มกาแฟ แต่ความรู้เรื่องกาแฟเรียกได้ว่า ต้องจับแก้วแล้วดื่มเข้าปากยังไง แต่พี่ๆ มาเล่าให้ฟังว่า กาแฟดียังไง ฟังแล้วรู้สึกว่า ไม่เชื่อ (ว่ามีจริงเหรอ) พอพี่ๆ เค้าเล่าจบก็บอกไปว่า ไม่เชื่อเท่าไหร่ เพราะฟังว่าสินค้าดีมาเยอะมาก อยากไปดูด้วยตาตัวเอง ก็พาไปดูเกือบสองอาทิตย์ ได้ดื่มกาแฟ ได้ดู community ดูจิตใจผู้ประกอบการว่าดีแค่ไหน เค้าให้ความสำคัญกับเงินทองมากขนาดไหน ไปแล้วถึงได้รู้ว่า เป็นกาแฟ community นึงเลย มีอบรมให้ (ได้ทุกยี่ห้อ) คนที่ด่ากาแฟก็ขึ้นมากินกาแฟฟรีที่ร้านกาแฟตรงเชียงราย จุดยืนค่อนข้างแข็งแรง ทำเพื่อเกษตรกรจริงๆ

ดอยช้างคือแบรนด์ที่ถูก offer จากเศรษฐีไทยว่าจะมาซื้อเยอะมาก แต่พี่ๆ ตอบว่า สิ่งที่เค้าทำ มันไม่ใช่ของเค้า คุณต้องไปถามเกษตรกร ตัวเองก็มีไร่ที่ปลูกกาแฟ แต่มันน้อย เค้าเอาสินค้าจากเกษตรกรมาแปรรูปเข้าเครื่องคั่วแล้วก็ขายผ่านแบรนด์ดอยช้าง ถ้าขายเลย แล้วเกษตรกรจะอยู่ยังไง เค้าไม่ขาย

กาแฟวาวี ถูกขายให้กับ thaibev แล้ว ผลผลิตอาจจะไม่ได้มาจากดอย แต่มีผสมจากต่างประเทศบ้าง ดอยช้างจะไม่ยอมทำแบบนั้น

เป็นเจ้าที่ทำ Social Enterprise มาตั้งแต่ยังไม่มีคำนี้ น่าจะทำ 15–20 ปีมาแล้ว

ก็ช่วยปรับภาพลักษณ์ จนได้ออกมาเป็น packaging ที่เอาหน้าของผู้นำชุมชน (เกษตรกร) มาขึ้นบนถุงเลย การเอาหน้าเค้ามา ก็มีความภูมิใจ เล่าให้ลูกหลานฟัง ได้ความเป็นปึกแผ่น ทั้งๆ ที่หน้าที่บรรจุภัณฑ์ไม่ได้สร้างความเป็นปึกแผ่น น่าจะเป็นเคสแรกของโลกที่ทำได้

ครั้งหน้าเราอาจจะใช้ “รองหัวหน้าห้อง” แทนหัวหน้าห้องก็ได้ วางแผนไว้ว่า 7–10 ปี เราจะเปลี่ยน ฝรั่งชอบแนวคิดนี้ ก็เลยได้รางวัล packaing มา

คุณปอ สวนบ้านแม่ พ.ศ. 2511 พังงา

เคยเป็น interior design จนเมื่อ 4 ปีที่ผ่านมาก็กลับมาทำธุรกิจของครอบครัวที่เป็นสวนมังคุด

เราต้องเชื่อมั่นในสินค้าของเราก่อน เข้าใจและศรัทธาในสิ่งที่เรามีก่อนเป็นอันดับแรก ข้อดีข้อเสียของสิ่งที่เรากำลังจะดำเนินธุรกิจ จุดเด่น จุดด้อยคืออะไร

• ต้องการขายมังคุดในสวน ให้ทุกคนรู้ว่าเราขายอะไร ก็เลย sketch รูปมังคุดขึ้นมา
• มีสวน บ้าน แม่ มังคุด = ความสุข ธุรกิจก็เกิดจากตรงนี้
• ตอนแรกก็เป็นสวนรกร้าง พอเข้าไปก็เริ่มพัฒนา
• สังคมปัจจุบัน การทำแบรนด์ เค้าไม่รู้ว่าสิ่งที่เราเป็นคืออะไร ตอนนี้ social media มันหลากหลาย ถ้าทำให้คนรับรู้ได้ว่า สวนนี้เกิดอะไรขึ้น คนจะรับรู้ได้มากกว่า การเห็นภาพ ทำให้เค้ารู้ถึงวิถีของเราอย่างแท้จริง
• ครบรอบ 50 ปี สวนบ้านแม่ อะไรเปลี่ยนไปบ้าง ต้นมังคุดโตขึ้น เป็นการเล่าเรื่องว่าเราครบ 50 ปีแล้วนะ

แนวคิดแรกก่อนทำ packaging

• สวนผลไม้คือการหิ้วผลไม้ไปฝากกัน
• ภูมิปัญญาสมัยก่อนมาจากเครื่องจักสาน รูปถ่ายสมัยก่อนแสดงให้เห็นว่าเวลาเดินทางเราควรเอาของไปฝากคนอื่นได้ยังไง

แนวคิดของสวน

• ธรรมชาติคือความสมบูรณ์แบบ
• มังคุดที่เหมือนกันทั่วประเทศ ทำยังไงถึงจะถ่ายทอดความคิดของคนปลูกออกไปให้คนปลายทางรับรู้ได้
• เป็นสวนอินทรีย์ ไม่ควบคุมธรรมชาติ ให้มันเกิดระบบนิเวศที่สมบูรณ์

• สักวันหนึ่ง มังคุดของเราจะส่งขายในกล่อง ฉีกกำแพงคนกลางออกไป เราน่าจะส่งถึงผู้บริโภคได้เลย คนเมืองจะได้มีมังคุดที่ดี
• ตอนแรกกลับมาขายในชุมชน โดยการใส่ชะลอม
• การพูดนำแล้วเป็น logo ตาม จะทำให้คนจดจำได้โดยไม่รู้ตัว เป็นหลักการนึงของการออกแบบ พยายาม present ออกมาบ่อยๆ

เมื่อเรามีปัญหาในเรื่องพ่อค้าคนกลาง ก็ต้องหาแนวทางใหม่ ก็ต้องปรับเพื่อให้ธุรกิจดำเนินไปได้

• ไปดูร้านขายของเก่า ว่ากล่องยี่ห้อไหน ใส่ของ 5kg ได้ ก็ไปคุยกับคนแยกกล่อง กล่องไหนสวยจะได้เอาไปใส่มังคุด
• ตอนแรกก็เอากล่องน้ำมันเครื่อง กล่องผงซักฟอกเนี่ยแหละส่งมังคุด พอทำไปได้ปีนึง ก็คิดว่าจะทำกล่องของตัวเอง ซึ่งกล่องที่จะเอามาทำ คนยกต้องยกง่าย ไม่โยนมังคุด ต้องใส่มังคุดได้ 10kg การขนส่งจะมีการกดทับ ต้องมีพื้นที่เหลือเท่าไหร่ เวลากล่องยุบลงมาแล้วไม่ทำร้ายมังคุดที่อยู่ในกล่อง ใส่ในรถขนส่งแล้วเป็นลูกบาศก์เต็มพอดี
• แล้วก็เริ่มวาดลาย เอาลายชะลอมมาไว้บนกล่อง
• ทำเองได้ในจุดเริ่มต้น เพราะเรามีทุนไม่มาก ก็เอาปากกาหัวม้ามาวาดลายเอง

จากนั้นก็พยายาม present ว่า ชะลอม/กล่อง มันคือเรื่องเดียวกัน กล่องมังคุดในต้นมังคุด ชีวิตในสวนที่ไม่ใช่มังคุดคัดเกรดทั้งหมดแต่ทั้งหมดมาจากธรรมชาติ เล่า story ผ่าน facebook page

• เป็นการขายออนไลน์ ต้องมีการจองล่วงหน้า โอนเงินมาให้ก่อน
• มังคุดมันสุกไว คนปลูกพยายามบอกคนกิน แล้วถ้าคนกินเข้าใจ ว่ามันต้องรอ (การเก็บจากต้น) เช่น เก็บเช้า บ่ายโมงขึ้นรถ วันต่อไปจะได้กิน (เมื่อถึงคิวจอง)
• ในกล่องจะมี postcard บอกเล่าเรื่องราว และขอบคุณที่อุดหนุนผลไม้จากสวนเราโดยตรง เพื่อจะได้เกิดความยั่งยืนในระบบ การที่คุณมาช่วยเรา เป็นการต่อยอดธุรกิจเราในลำดับต่อๆ ไป
• เมื่อคนปลายทางเข้าใจคนต้นทาง ก็จะเริ่มแชร์กันว่าสิ่งที่เราตั้งใจดูแลตลอด 9 เดือน แล้วขายได้แค่ 3 เดือน มันมีผลอะไรกับเค้า เค้ารู้สึกยังไงกับมังคุดที่ผมปลูก

• จริงๆ แล้วมังคุดมีหลายรสชาติ ตั้งแต่สีชมพู แดง ม่วงเข้ม ม่วงดำ เราก็ต้องคำนวณจากสวนด้วยว่าให้ถึง กทม. ช่วงสีแดง ถ้าส่งเชียงใหม่ก็จะส่งลูกเขียวหน่อย จะได้กินรสชาติที่เหมือนกัน และสดเหมือนกัน
• เมื่อคนกินรู้สึกว่าสิ่งที่ได้กินมันคุ้มค่ากับการรอคอย คนก็จะแชร์ผ่าน social มากขึ้น
• ล่าสุด kerry เริ่มสงสาร ก็เอารถมารับก็ได้ หลังจากที่ต้องไปขน ยกขึ้นยกลงตาชั่ง กล่องละ 30kg จำนวน 100 กล่อง

• มันจะมีมังคุดที่มันสีดำบนต้น เอาไปส่งต่อไม่ได้ ก็มาคิดว่าจะแปรรูป แม่ก็ไปกวน พอคนเชื่อว่ามังคุดสวนเราสด แล้วเอาไปกวน คนก็ยังเชื่ออยู่ว่ามันดี มังคุดกวน 1 ถุงจะได้มังคุดสดประมาณ​ 1kg

• อีกอย่างที่แม่ทำคือ มะม่วงดอง น้ำตาลโรยแล้วก็เสียบไม้ พอรู้ว่าแม่ทำอันนี้ได้ ก็ไปเปลี่ยนเป็น product
• ก็เลยไปซื้อขวดง่ายๆ มาใส่น้ำเชื่อมแล้วก็ไปขาย แต่ก็พบว่า มันเกิดแก๊ส เป็นระเบิดเวลาอย่างดี ส่งขายไปไหนไม่ได้ เลยคิดใหม่ คือแยกน้ำเชื่อมออกจากมะม่วง แล้วเขียนวิธีการกินให้ลูกค้า ให้เค้าเป็นคนผสมเองเมื่อถึงปลายทาง ถ้าทำตามวิถีของผมแล้วก็ใช้แถบวัดความหวานได้
• จะเปิดเป็นรอบๆ รอบละ 30–40 ขวด / ปีละ 5–6 รอบ เท่าที่ทำไหว

คุณเอ: เราไม่จำเป็นต้องแปรรูปทุกอย่างให้มันเสียคุณค่าธรรมชาติ การแปรรูปทั้งหมด คือการ de-value

อาจารย์หนุ่ย นฤดี สอนอยู่ที่สถาปัตย์ ลาดกระบัง

• Sustainability การคิดถึงสภาวะแวดล้อม วิถีชีวิต
• ต้องคำนึงถึงบริบทที่เกี่ยวกับ eco-friendly ทำให้มนุษย์มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

sustainable design มาช่วยประมาณ 7 ข้อ ได้แก่

• พลังงานสะอาด ไม่ว่าจะทำ product/packaging ใดๆ
• การให้ค่าของสภาวะแวดล้อม
• วัฏจักรการใช้ชีวิตรอบๆ ตัวเรา
• ค่าใช้จ่ายในการทำอะไรออกมาขาย
• วัสดุจากธรรมชาติ
• คำนึงถึงสุขภาพ
• วิถีชีวิตและการขนส่ง

งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับความยั่งยืน

• ผลิตภัณฑ์จาก agriculture waste เป็นเศษเส้นใยของมะพร้าว จริงๆ วัสดุแห้งทุกอย่างสามารถย่อยสลายได้ ถ้าเราเอามาใช้ต่อ ก็จะลดค่าใช้จ่าย สามารถอัดขึ้นรูป ตากแดด ทำละลาย แล้วขึ้นรูปใหม่ได้ พอใส่ design ใส่สีเข้าไป มันก็กลายเป็นวัสดุอนาคต
• waste จากอุตสาหกรรมอาหารมีหลายตัว สามารถย่อยสลายได้หมด แค่มีตัวทำละลายที่แตกต่างกัน
• ใน ตปท. เอามาทำจริงๆ ใช้แล้วทิ้งย่อยสลายได้เลย หรือบางอันก็กินเข้าไปได้เลย
• ถุงชาจากเส้นใยผลไม้
• เปลือกข้าวโพด สามารถเอามาทำเป็น furniture ได้
• เห็ดที่เกิดจากการเพาะยีสต์ เชื้อรา ก็เอามาทำเป็นวัสดุที่ใช้ในบ้านได้

นวัตกรรม

• หมากฝรั่งเป็นส้นรองเท้า
• โปรตีนที่ได้จากนมวัว ขึ้นรูปเป็น package ในอนาคต
• พื้นจากใบปาล์ม

เทรนด์ของ sustainable package เช่น

• recycle
• reuse
• bioplastics
• paper
• reduce and remove packaging
• mono materials
• recycled content
• size บริโภคจะมีขนาดเล็กลง

หลักการไม่ได้ยาก คือเอาวัตถุดิบมาทำเป็นผง ละลาย ใส่โมล แล้วก็ขึ้นรูป

การใช้ทุกอย่างจากธรรมชาติ เป็นเทรนด์ของคนรุ่นใหม่ตอนนี้

ถ้าจะเอาของในชุมชนไปขายคนเมือง ก็ควรจะแตกต่างในสิ่งที่เรามี ยกตัวอย่าง packaging design ต่างๆ จากญี่ปุ่น ลองกลับไปดูตะกร้า ชะลอม เครื่องจักสานดูว่าเอามาประยุกต์ใช้อะไรได้บ้าง

package for transformation หลายๆ ประเทศเค้าก็ใช้กระดาษนะ แต่เป็นกระดาษที่แข็งแรง และมัดให้มันแข็งแรงมากขึ้น เช่น กระดาษแข็งห่อฟอยล์ แทนโฟม แต่ต้องเช็คก่อนว่าฟอยล์มันย่อยสลายยังไง

จากนั้นก็เป็นช่วง comment สินค้าของแบรนด์ในชุมชน

เมื่อถึงเวลา 16.00 น.​ ก็ย้ายไปที่ห้องใหญ่ เพื่อทำการสรุปกิจกรรม และส่งต่อ SB’ ครั้งหน้าไปที่จันทบูร พร้อมถ่ายภาพหมู่ร่วมกัน ก่อนส่งคนที่ต้องกลับ flight เย็นนี้ มุ่งหน้าไปยังสนามบิน คนที่ยังค้างอีกคืน ช่วงประมาณ 17.30 น. ก็เคลื่อนที่ไปที่ร้านพี่เดช เป็น homestay บ้านไม้ชายคลอง (ถ้าจำชื่อไม่ผิด) เพื่อไปทานอาหารเย็น ปู ปลาอร่อยมาก ❤ (พอไปถึงร้านได้แป๊บนึง ฝนก็เทโครมลงมา สงสัยว่าการบนให้งานผ่านไปได้ด้วยดีสำเร็จแล้ว)

พอท้องอิ่ม ก็ได้เวลาแยกย้ายกลับเข้าที่พักใครที่พักมัน และแน่นอนว่าเรามานั่งเขียน Blog ให้เสร็จอยู่นี่เอง เย้

อำลาเย็นวันเสาร์ กับแสงอาทิตย์ระเบิด